Kwestie związane z ustaleniem lub zaprzeczeniem ojcostwa regulują przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Domniemanie ojcostwa wynika z art. 62 k.r.o., zgodnie z którym mężem matki dziecka uważa się ojca, jeśli dziecko urodziło się w trakcie trwania małżeństwa lub do 300 dni po jego ustaniu. W przypadku, gdy dziecko urodziło się poza małżeństwem, ojcostwo ustala się poprzez uznanie dziecka przez ojca lub na drodze sądowej.
Zaprzeczenie ojcostwa jest możliwe w sytuacji, gdy domniemany ojciec nie jest rzeczywistym rodzicem biologicznym dziecka. Jest to skomplikowany proces, który wymaga wykazania, że mąż matki nie może być ojcem dziecka. Może tego dokonywać zarówno ojciec, matka, jak i samo dziecko w określonym terminie przewidzianym przez przepisy prawa.
Procedura sądowa w sprawach o ustalenie ojcostwa
Sprawy dotyczące ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa toczą się przed sądem rejonowym właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Powództwo może wnieść matka, domniemany ojciec, a także dziecko, gdy osiągnie pełnoletność. W przypadku uznania ojcostwa przez mężczyznę konieczna jest zgoda matki oraz osobista obecność obu stron przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego.
Jeśli ojcostwo nie zostało uznane, sąd może je ustalić na podstawie zgromadzonych dowodów, w tym badań genetycznych lub zeznań świadków. Postępowanie o zaprzeczenie ojcostwa wymaga przedstawienia jednoznacznych dowodów wskazujących na brak biologicznego pokrewieństwa między domniemanym ojcem a dzieckiem, np. wyników testów DNA.
Dowody w postępowaniu o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa
Podstawowym dowodem w sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa są badania DNA, które z wysoką dokładnością potwierdzają lub wykluczają biologiczne pokrewieństwo między ojcem a dzieckiem. Sąd zleca je w przypadku wątpliwości co do faktycznego pochodzenia dziecka, a ich wynik stanowi kluczową podstawę do wydania orzeczenia.
Poza badaniami genetycznymi w postępowaniu mogą być uwzględnione inne dowody, takie jak dokumentacja medyczna matki i dziecka, zeznania świadków, a także korespondencja między stronami, np. listy lub wiadomości, które mogą wskazywać na istnienie bądź brak faktycznej więzi między dzieckiem a domniemanym ojcem.
Skutki prawne ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa
Ustalenie ojcostwa powoduje powstanie obowiązków i praw rodzicielskich, w tym zobowiązanie do alimentacji oraz możliwość wykonywania władzy rodzicielskiej. Uznanie przez sąd ojcostwa pozwala na uregulowanie relacji prawnych między ojcem a dzieckiem, w tym również nadanie mu nazwiska oraz określenie przysługujących mu praw spadkowych.
Zaprzeczenie ojcostwa skutkuje natomiast utratą wszelkich uprawnień i obowiązków związanych z byciem ojcem w świetle prawa. Jeśli ojcostwo zostanie skutecznie podważone, domniemany ojciec przestaje być obciążony obowiązkiem alimentacyjnym, a dziecko nie dziedziczy po nim w przyszłości. Decyzja sądu w tym zakresie jest wiążąca i skutkuje koniecznością dokonania zmian w aktach stanu cywilnego.
Terminy i ograniczenia w dochodzeniu praw ojcowskich
Przepisy prawa określają terminy, w jakich możliwe jest wniesienie powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Mężczyzna, który uznaje się za domniemanego ojca dziecka urodzonego w trakcie małżeństwa, ma sześć miesięcy od momentu, w którym dowiedział się o swoim ojcostwie, by złożyć stosowny pozew do sądu. Po upływie tego okresu możliwość dochodzenia praw może być znacznie ograniczona.
Dziecko po osiągnięciu pełnoletności ma rok na złożenie pozwu o zaprzeczenie ojcostwa. Matka również może wnieść pozew o zaprzeczenie ojcostwa męża w terminie sześciu miesięcy od narodzin dziecka. W pewnych okolicznościach, gdzie ujawniają się nowe dowody, możliwe jest wznowienie postępowania, jednak wymaga to szczególnego uzasadnienia przed sądem.
Artykuł powstał przy współpracy z adwokat-kowalewicz.pl.
Artykuł sponsorowany
